Wat mij opvalt in de coaching bij zowel de jeugd als bij volwassenen is het terugkerende thema: overpresteren. Met overpresteren bedoel ik dan vooral de neiging om jezelf voor 100% (of meer!) te willen geven en je overmatig te richten op een bepaalde taak.
Er zitten voordelen aan dit gedrag. Je omgeving wordt vaak blij van jouw werk. Je hebt het ‘perfect’ uitgevoerd en je inzet is uitmuntend. Zelf krijg je een fijn gevoel van het volbrengen van je taak. Dit wordt veroorzaakt door het hormoon *dopamine. En het werk is volbracht, dat is ook gewoon handig, toch?!
Toch zitten er ook nadelen aan deze manier van werken. En deze kunnen op de lange termijn behoorlijk schadelijk zijn voor je gezondheid. Denk hierbij aan spanningsklachten zoals hoofdpijn, buikpijn, vermoeidheid, pijnlijke spieren, misselijkheid, verminderde concentratie en op de lange termijn kun je zelfs denken aan een burn-out in combinatie met depressie klachten.
Lees ook: Grenzen aangeven, hoe zat dat ook alweer?
Tijdens de coaching leg ik dit gedrag vaak uit met een eenvoudige tekening. Ik teken een lijn, waarbij jij aan het begin staat en de taak aan het eind van deze lijn. Dit lijn staat voor wat jij gemiddeld kunt uitvoeren. Daarna teken ik het overpresteren. Dit stijgt ver boven de vlakke lijn uit. Iets wat vaak vergeten wordt op het moment dat wij zoveel van onszelf vragen, is dat er ook een gevolg aan vast zit. Na de periode van jezelf stelselmatig blijven overvragen, zal je onder de gemiddelde lijn terecht komen. Je lichaam en hoofd hebben namelijk hersteltijd nodig. Wanneer je jezelf niet de tijd geeft om te kunnen herstellen, ga je steeds meer reserves opgebruiken. Voor een keertje is dit geen probleem. Helaas zie ik in de praktijk terug dat dit meestal niet bij één keertje blijft, maar dat het een manier van (over) leven wordt. En dat is niet zonder risico’s.
Het goede nieuws is, dat je gewoon kunt leren hoe je dichter bij de vlakke lijn kunt blijven. Je kunt leren om bijvoorbeeld 80% van jezelf te vragen tijdens een taak en je kunt leren om te herstellen na (en tijdens!) een drukke periode.
Kan jij hier wel wat hulp bij gebruiken? Wacht niet totdat al je reserves op zijn en leer op tijd hoe je dit kunt voorkomen.
Lees ook: Heb ik last van sociale druk?
*dopamine zorgt voor een kort geluksgevoel. Doordat het fijne gevoel niet lang blijft hangen, wil je hier graag meer van hebben. Dit zorgt ervoor dat het verslavingsgevoelig is. Dat hoeft niet altijd nadelig te zijn, maar in het kader van teveel van jezelf vragen is dit wel het geval.
